Lan-merkatua beste edozein merkaturen antzekoa da, eskaintzaren eta eskariaren arteko indarren erlazioa, alegia. Batzuetan eskaintzak eskaria gainditzen du, eta ordainsarietan nahiz langabezia-tasan islatzen da; beste batzuetan, berriz, indarren erlazioak kontrako noranzkoan dihardu.
Hurrengo urteetan baby boom deritzana erretiratzearen ondorioz, azken urteetako jaiotza-tasa kontuan hartuta, indarren erlazioak negoziazio-ahalmena lan-eskaintzarantz alderantzikatzea espero da. Argitzeke dago enplegua sortu eta suntsitzeko orduan ekonomiaren digitalizazioak zer eragin izango duen.
Hala eta guztiz ere, orain arte lan-merkatuan dikotomia nabarmena izan da. Prestakuntza eta enplegagarritasun ona zutenek lan-egonkortasuna eta baldintza onak izan dituzte; behe-prestakuntzakoek, ordea, etengabe izan dituzte lan-ezegonkortasuna, langabezia-egoera errepikatua eta baldintza ekonomiko txarrak. Herrialde honen erronka da pertsona-poltsa hori trebatzea, beren enplegagarritasuna areagotzeko eta langabezia-tasak Europakoekin parekatzeko.
Dena den, bizitzako alderdi guztiak digitalizatzearen ondorioz, langile-talde berriak azaldu dira. Hain zuzen ere, prestakuntza ona izateaz gainera, beren lan-ingurunea deslokalizatzeko ahalmena dutenak. Duela gutxira arte oso pertsona gutxik lan egiten zuten nahi zuten tokitik haiek aukeratutakoentzat, kokalekua gorabehera. Ibiltari digitalak lan-merkatuko espezie bitxia ziren, eta gutxi batzuen arreta baino ez zuen lortzen. Alabaina, pandemiak erakutsi du lan-harreman eredu berria garatzeko hesi teknologikorik ez zegoela eta aldaketa ezesteko kultura-hesiarekin lotura handiagoa duela. Bestalde, oso azkar aldatzen ari den aldaketarekiko erresistentzia.
Orain egiaztatzen ari gara Euskadin bizi diren profesionalak Estatu Batuetako, Britania Handiko eta Danimarkako konpainietan lan egiteko lan-eskaintzak jasotzen ari direla, herrialde haietako ordainsariekin. Eta eskaintza horiek jasotzen dituzten profesionalen nahiz profesional on batzuk galtzen dituzten enpresen harridura adierazgarria da. Harridura atsegina batzuena, pribilegiatu sentitzen baitira beren ingurunekoak baino askoz ordainsari altuagoekin, baina tokiko kostuekin eta bizi-kalitatearekin. Bestalde, enpresak etsita daude eta nolabaiteko bidegabekeriaren sentimendua dute profesional on batzuk joaten direla ikusten dutenean. Euskal enpresok berdina egin dugu Indiara eta Hego Amerikara garapen informatikoak azpikontratatzera joan garenean. Ez genuen pentsatzen neurri horiek herrialde haien garapen ekonomikorako izan zezaketen eragina. Bien bitartean, herrialdeek ikusten zuten beren talenturik onenak hirugarren herrialdeetako enpresen onuran lan egiten zuela. Herrialdeek talentu hori garatzeko inbertitzen zuten eta, gero, galtzen zen ez immigrazioan joaten zirelako, baizik eta hirugarren herrialdeetako enpresek beren interesei begira lanean jartzen zituztelako.
Langile digitalen ikuspegitik, zorte bat da ingurune geografiko gertutik haratago sor daitezkeen aukerak izatea, baina herrialde eta enpresa modura talentu digitalaren aldeko borroka globalizatu eta gogortu da orain arte ezezagunak egiten zaizkigun mugetaraino.
Argi dago herrialde bezala meningeak gehiago estutu behar ditugula tokiko talentuari atxikitzen jarraitzeko, kanpokoa erakartzeko eta beste herrialde batzuetako profesionalekin sarean lankidetzan aritzen ikasteko.
