1973ko petrolioaren krisia gertatu eta bost hamarkada geroago, Energiaren Nazioarteko Agentziak (ENA) bere urteko txosten nagusia argitaratu du, egungo egoera energetikoaren eta urte hartan Mendebaldeak bizi izan zen egoeraren arteko distantziak zehazteko. Izan ere, arabiar-israeldarren arteko gerrak (Yom Kipur delakoak) petrolio ekoizle ziren herrialdeak, Estatu Batuei petrolioa ez saltzera eraman zituenean, Israelekiko laguntza zela eta.
Egun, Errusiak Ukrania inbaditu izanak eragindako krisi energetikoak, Ekialde Ertaineko tentsio gero eta handiagoek eta aurtengo tenperatura errekorrek, erregai fosilen mende jarraitzeko arriskua erakusten dute, ENAren arabera.
AEAk erregai fosileen menpe egoteak eragin dezaken arriskua azpimarrazten du, egungo energia-krisia kontutan hartuta.
Baina, koiunturetatik haratago, zein dira epe luzerako energia-eszenaio desberdinak?
Azken urteotan, World Energy Council (WEC)-a 2040rako hiru eszenario posible prestatzen ari da, musika-izenekin, erabakiak hartzeko arduradunak orientatzeko.
- Jazz Modernoa merkatuak bultzatutako eszenario bat da, hazkunde ekonomikoaren bidez energiaren banakako eskuragarritasuna eta eskuragarria lortzeko.
- Amaiera Gabeko Sinfoniak herrialdeetako gobernuek markatutako eszenarioa aurkezten du, nazioartean politika eta praktika koordinatuen bidez jasangarritasuna lortzeko helburuarekin.
- Hard Rockek eszenario zatikatu bat erakusten du, non segurtasuna eta energia-independentzia nagusitzen dira, eta lankidetza global eskasa dago.
3 epe luzeko energia-eszenarioek aurrea hartzeko eta erabaki egokiagoak hartzeko aukera ematen dute.
Eguneratutako mundu-energiako eszenarioek ikuspegi berriak ematen dituzte energia-sistemaren barruan eta kanpoan sortzen ari den berrikuntzaren ikuspegi zabalago eta azkarraren inguruan. Teknologia energetiko berriak ez ezik, politikak, negozio-ereduak eta berrikuntza sozialak ere barne hartzen ditu. Eszenarioek agerian uzten dute berrikuntza-azeleragailuen eta “disrupzio-konstelazioen” arteko konbinazioak aktibatu eta eskalatu egin daitezkeela energia alternatiboak ahalbidetzeko, dauden balio-kateak aldatuz.
Hona hemen eszenario horiek aurkezten dituzten alderdi nagusiak:
- Energia primarioaren eskari orokorra bat dator 2016ko eszenarioekin, eta 2020ko hamarkadan per capita energia-eskaria gailurrera iritsiko dela aurreikusten da.
- Elektrifikazioa erabilera eta erabiltzaile gehiagotara zabaltzen da, deskarbonizazio-tasak sustatuz. Hala ere, ezabatzeko zailak diren sektoreen eta elektrifikatu gabeko erabileren arazoak irekita jarraitzen dute.
- Mugikortasunaren beste iraultza bat, azpiegituraren araberakoa, indarra hartzen ari da epe luzeko energia-panorama osoan eragiteko ahalmenarekin.
- Energia-eraginkortasuna handitzea funtsezkoa da industria-, etxebizitza- eta merkataritza-sektoreen energia-eskaria kudeatzeko eta klima-aldaketa mugatzeko.
- Kontsumitzailean gero eta ardaztuago dagoen energia sistema batean energia zerbitzuak eskaintzeko aukera berriak agertzen ari dira.
- Azpiegiturako berrikuntza eta inbertsioa eta politika proaktiboak beharrezkoak dira deskarbonizazio eskuragarria eta sozialki bidezkoak diren energia-trantsizioak ziurtatzeko.
- 2040 aldera, karbono “net-zero”ko formula berriak azaleratzen eta eskalatzen hasten dira, hidrogenoa eta karbonoa murrizteko mekanismoak barne.
- Parisko Akordioaren helburuak lortzea zaila da oraindik, eszenario bakar batek ere ez baitu betetzen adostutako 2 ºC-ko helburua.
Horrekin batera, WECek “Energy Trilemma” indizea ere egiten du 2060rako, eta indize horrek aipatutako hiru eszenario bakoitzean energia modu seguruan, eskuragarrian eta ingurumena errespetatuz lortzeko gaitasuna aztertzen du. Trilema hori aztertuta, nabarmentzekoa da Jazz Modernoaren eszenarioan energiaren eskuragarritasun unibertsala lortzeko aukera, eta 2060rako (2014arekiko) emisioak %61 murrizteko aukera, Amaierarik gabeko sinfonia eszenarioan.
